La linha de Còrnabarriu a Levinhac es una anciana linha deu hilat de la Companhia deus Camins de Hèr deu Sud-Oèst (CFSO). Son traçat de 16 km, de via metrica – via estreta d’un mètre ende las linhas segondàrias d’interès locau –, estèc en servici de 1912 a 1946. Aqueste itinerari s’empeutava sus le que religava Tolosa a Cadors per Còrnabarriu. Traversava alavetz Mondonvila, Daus, Montagut-Sent Pau e Levinhac. La gara* recebiá en mejana dus trins quotidians au partir de Còrnabarriu e autant en provenéncia de Levinhac.

Le passatge de la val encaishada deu Gajea estèc resolgut per l’edificacion d’un petit pont galhard, hèit ambe teula de parament autorn d’un nogau de rebòts de Garona amalgamats.

*Aquesta, venguda proprietat privada, se vetz dempuèi la Rota de Pibrac au n° 3.

Les cavaments menats còsta aquera hont, que se pòt véser dins le parc, indican una utilizacion doriva deu siti. En efèit, objèctes taus coma pigassas preistoricas e pèças romanas i estèren descubèrts. L’edicule que cinta la hont estèc probablament tornat bastir au sègle XIX.

La Hont de las Amors diu le siu nom a la legenda segon la quala les amoroses que s’i abeveràn amassas i trobaràn un gatge d’amor e de feconditat : sèt còps sèt ans de bonur e la venguda de sèt pichons, mes a la condicion d’i béver l’aiga sèt còps dins las mans de l’elegit o de l’elegida de còr.

Cavaments preventius realizats pendent les trabalhs deu traçat rotèr de l’Itinerari de Plan Grand Gabarit (IGG en francés) – itinenari carrejant las pèças de l’Airbus A380, construsit de 2003 enlà – permetèren de méter en evidéncia un siti acheulian* au lòc-dit de L’Abadia. Aqueth siti, materializat per concentracions de quartzitas talhats, estèc a l’origina d’apòrts scientifics de tria, e milhorèc notablament las nòstas coneishenças suus gropes preistorics que damoravan a Mondonvila entre 350 000 e 200 000 ans avant l’èra nòsta.

*Industria litica deu Paleolitic inferior.

• Robert Esparbès : Si Mondonville m’était conté.
• Bruxelles, A.-L. Berthet, P. Chalard, D. Colonge, G. Delfour, M. Jarry, L.-A. Lelouvier, T. Arnoux et O. Onézime : Le paléolithique inférieur et moyen en Midi toulousain : nouvelles données et perspectives de l’archéologie préventive, PALEO, 15 | 2003, 7-28.